మంగళవారం, అక్టోబర్ 26, 2010

సూక్ష్మం

మనకి చాలా బ్యాంకులున్నాయి. ప్రభుత్వరంగ బ్యాంకులు, ప్రైవేటు బ్యాంకులు, సహకార బ్యాంకులతో పాటు ఈమధ్యనే విస్తరిస్తున్న విదేశీ బ్యాంకుల వరకూ... ఓ మాదిరి పట్టణంలో కనీసం ప్రతి ప్రధాన వీధిలోనూ ఒకటి రెండు బ్యాంకు శాఖలు కనిపించే విధంగా బ్యాంకులు విస్తరించాయి. కానీ ఈ బ్యాంకుల్లో అప్పు పుట్టాలంటే విలువైన వస్తువో పత్రమో తనఖా పెట్టాలి. అప్పుడు మాత్రమే మనకి కావలసిన మొత్తాన్ని అప్పురూపంలో కళ్ళ చూడగలం. వడ్డీతో సహా బాకీ తీర్చేశాక మనం తనఖా పెట్టిన వస్తువునో పత్రాన్నో వెనక్కి తెచ్చేసుకోవచ్చు. ఇది అందరికీ తెలిసిన విషయమే.

సామాన్యుడి మొదలు టాటా బిర్లాల వరకూ (వీళ్ళ పక్కనే మన తెలుగు తేజం జగన్ని కూడా చేర్చాలన్న వాదన వినిపిస్తోంది) డబ్బు అవసరం ప్రతి ఒక్కరికీ ఉంటుంది. తనఖా పెట్టగల శక్తి ఉన్నవాళ్ళ కోసం బ్యాంకు ద్వారాలు ఎప్పుడూ తెరిచే ఉంటాయి. మరి రెక్కల కష్టం తప్ప వేరే ఆధారం లేని వాళ్లకి? వడ్డీ వ్యాపారులు ఉంటారు (వీళ్ళనే ఒకప్పుడు ముద్దుగా కాబూలీవాలాలు అనేవాళ్ళు), వీళ్ళు అవసరానికి అప్పిస్తారు. వడ్డీ రేటు బాగా ఎక్కువగానే ఉంటుంది. చెప్పిన సమయానికి బాకీ కట్టకపోతే ఇంట్లో విలువైన వస్తువులతో పాటు, విలువ కట్టలేని పరువూ బజార్న పడుతుంది.

మేనేజ్మెంట్ పుస్తకాలు తిరగేస్తే మనకెన్నో విజయ గాధలు కనిపిస్తాయి. తోపుడు బండి మీద ఇడ్లీలు అమ్ముకున్న కుర్రాడు స్టార్ హోటల్ చైర్మన్ కావడం లాంటి నమ్మశక్యం కాని నిజాలెన్నో వాటిలో ఉంటాయి. రెక్కల కష్టాన్ని మాత్రమే నమ్ముకుని, చిన్నచిన్న వ్యాపారాలు చేసుకునే వాళ్లకి తక్కువ వడ్డీకి అప్పిచ్చి, సులభ వాయిదాల మీద వాళ్ళ దగ్గరనుంచి బాకీ వసూలు చేసుకుంటే..? అప్పిచ్చిన సంస్థతో పాటు, అప్పు తీసుకున్న వాళ్ళూ క్రమంగా ఎదిగే అవకాశం ఉంది కదా? ఈ ఆలోచనే బంగ్లాదేశ్ కి చెందిన యూనస్ సుల్తాన్ కి వచ్చింది, ముప్ఫై నాలుగేళ్ల క్రితం. ఫలితం, గ్రామీణ బ్యాంకు స్థాపన.

ఈ గ్రామీణ బ్యాంకు విజయ గాధ ఆనోటా, ఆనోటా పాకి ప్రపంచానికంతటికీ తెలిసింది. యూనస్ కి నోబెల్ శాంతి బహుమతి వచ్చింది. అంతే కాదు, ఈ గ్రామీణ బ్యాంకు పధకాన్ని అభివృద్ధి చెందుతున్న దేశాల్లో అమలు చేయాలని ఐక్యరాజ్య సమితి సూచించింది. ఫలితంగా సూక్ష్మ ఋణం (మైక్రో ఫైనాన్స్) మన దేశంలోనూ, రాష్ట్రంలోనూ ప్రవేశించింది. సరిగ్గా అదే సమయంలో మన రాష్ట్రంలో ఏలిన వారికి మహిళా శక్తి మీద అపారమైన గురి కుదిరి ఊరూరా స్వయంశక్తి సంఘాలు (సెల్ఫ్ హెల్ప్ గ్రూప్స్) ప్రారంభించాలని సంకల్పించారు. రాజు తలచుకుంటే కానిదేముంది? స్వయంశక్తి సంఘాలకి ప్రభుత్వం లోన్లిచ్చింది. ఈ సంఘాల విజయాన్ని (కొన్ని) పత్రికలు వేనోళ్ళ పొగిడాయి. సూక్ష్మఋణ సంస్థలు చాపకింద నీరులా విస్తరించాయి.

అన్నీ సక్రమంగా జరిగిపోతే ఇంక రాజకీయాలు, రాజకీయ ప్రయోజనాలు, రాజకీయ నాయకుల స్వప్రయోజనాలు ఇవన్నీ ఎలా? అందుకే ముసలం పుట్టింది. ముందుగా స్వయం శక్తి సంఘాలకి ఋణ సరఫరా ఆగిపోయింది. నిజానికి ఇలా ఆగిపోవడంలో ప్రత్యక్షంగా సంఘ సభ్యులదీ, పరోక్షంగా రాజకీయ నాయకులదీ పాత్ర ఉంది. ఉత్పాదకత ఉన్నా లేకున్నా సంఘం నుంచి నెలనెలా ఋణం తీసుకుని, సులభ వాయిదాలలో చెల్లించడానికి అలవాటు పడ్డ సంఘ సభ్యులకి బ్యాంకుల నుంచి లింకేజి లోన్లు అందకపోవడం ఊహించని పరిణామం. లోన్లు ఆగిపోయినా, అవసరాలు ఆగవు కదా.

సరిగ్గా ఇప్పుడే, ఇప్పటికే చాపకింద నీరులా విస్తరించిన సూక్ష్మ ఋణ సంస్థలు తమ ఏజెంట్లని ఊళ్ళ మీదకి వదిలాయి. బ్యాంకులకి బదులుగా ఈ సంస్థలు స్వయం శక్తి సంఘాలకి రుణాలిస్తాయి, రెండు షరతుల మీద. మొదటగా సంఘం పేరు మార్చి కొత్త గ్రూపుగా ఏర్పడాలి.. పేరులో ఏముంది?? రెండో నిబంధన వడ్డీ.. బ్యాంకుల కన్నా'కొంచం' ఎక్కువ వడ్డీ వసూలు చేస్తాయి. అవసరానికి చేతిలో డబ్బు ఆడడం ముఖ్యం కానీ, వడ్డీ కొంచం ఎక్కువైతే ఏమైంది??? ...ఈ ఆలోచనా ధోరణి సూక్ష్మ ఋణ సంస్థల పంట పండించింది.

మరోవైపు, స్వయంశక్తి సంఘాలకి వసూలవుతుందో లేదో తెలియని రుణాన్ని తక్కువ వడ్డీకి అందించడం కన్నా, అదే మొత్తాన్ని సూక్ష్మ ఋణ సంస్థలకి అప్పిస్తే కచ్చితంగా బాకీ వసూలవుతుందన్న హామీ ఉండడంతో బ్యాంకులు సైతం ఈ సంస్థలకి రుణాలివ్వడానికే మొగ్గు చూపుతున్నాయి. పైగా, నిబంధనల ప్రకారం ఈ సంస్థలకి ఋణం ఇవ్వడమూ 'సేవ' కిందకే వస్తోంది. సేవా సంస్థలన్న ముసుగు ఉండడం, నిన్న మొన్నటివరకూ వడ్డీ మీద ఎటువంటి నియంత్రణా లేకపోవడంతో ఈ సూక్ష్మ ఋణ సంస్థలది అక్షరాలా ఆడింది ఆట అయ్యింది. కాబూలీవాలాలే నయమనిపించేలా తయారయ్యింది పరిస్థితి.

కేవలం ఈ సంస్థలని మాత్రమే తప్పు పట్టడం సరికాదు. శక్తికి మించి అప్పులు తీసుకోవడం, ఆపై ప్రభుత్వం ఈ అప్పులని మాఫీ చేసుందన్న ధీమాతో బాకీలు చెల్లించకపోవడం అలవాటు చేసుకున్న ప్రజలూ ఉన్నారు మరి. ఋణ సంస్థలకైనా, బ్యాంకులకైనా కావాల్సింది వ్యాపారమే కాబట్టి వారి వారి వ్యాపార విస్తరణ వాళ్ళు చూసుకుంటున్నారు. సమస్య పరిష్కారం కన్నా, మీడియా కవరేజితో పూట గడవడమే ప్రతిపక్షాలకి ముఖ్యం కనుక వాళ్ళనీ ఏమీ అనలేం. మరి ప్రభుత్వం? "ఆయనే ఉంటే..." అన్న పాత సామెత గుర్తొస్తే తప్పు నాది కాదు.

13 కామెంట్‌లు:

  1. సూక్ష్మంలో మోక్షం అంటే ఇదే కాదా సారూ.

    రిప్లయితొలగించండి
  2. నెల రోజుల నుండి టివిల్లోనూ,పేపర్లలోనూ ఇదే గొడవ .
    మా చిన్న ఊరు లోనే స్పందన,స్వయంకృషిఇలా మూడో నాలుగో సంఘాలున్నాయి .లేబర్ కొంచెం డబ్బు అవసరమైతే అందులోనుండి డబ్బుతెచ్చి వాడేస్తున్నారు .ప్రతీ వారం వాళ్ళు తెచ్చిన డబ్బుని బట్టి కొంత కట్టేయాలి.ఒకసారి కట్టలేకపోతే డబల్ చేస్తారని,లేటుగా వెల్తే పది రూపాయల ఫైన్ అని మా పనమ్మాయి చెపుతూ ఉంటుంది.వారం వారం డబ్బులు కట్టడానికి చాలా టెన్షన్ పడుతుంటుంది ..

    రిప్లయితొలగించండి
  3. అతి ఎప్పుడూ ప్రమాదమేనండి. మంచికి అనుకున్న చోట కూడా చెడు జరిగే అవకాశం ఉంటుంది. అలాగే జనాలు కూడా తమ తాహతు ఎంతో తెలుసుకుని వీలైనంత వరకూ అవసరాలని అదుపులో ఉంచుకోగలిగితే బాగుంటుందేమో.

    రిప్లయితొలగించండి
  4. బాగా చెప్పారు

    "ఆయనే ఉంటే..." అన్న పాత సామెత గుర్తొస్తే తప్పు నాది కాదు. :D :D

    రిప్లయితొలగించండి
  5. మైక్రో ఫైనాన్స్ ఒక నమూనాగా ఒక సఫలీకృతమైన మోడల్. కానీ మన రాష్ట్రంలో ఇలాంటి పరిస్థితి రావడానికి కారణం rapid expansion and lack of capacity building among communities.

    సరైన ఆర్థికవిద్య లేకుండా,చేసుకునే వ్యాపారాలకు లేదా పనులకు సరైన శిక్షణ లేకుండా అప్పులు తీసుకుంటే దాన్నుంచీ ఆదాయం వచ్చేదెట్లా? అప్పు తిరిగి కట్టేదెట్లా?

    ఒకప్పుడు స్వయంసహాయక బృందాలు ఒక జట్టుగా ఏర్పడి పొదుపు చేసుకున్న తరువాత లింకేజి రుణాలు లభించేవి. By then, some amount of financial education used to happen. కానీ ఇప్పుడు అభివృద్ధిని ఫాస్ట్ ఫార్వర్డ్ చేసే ఆలోచనలతో ప్రభుత్వాలు, లాభాలు దండుకునే బాటనో MFIలు వచ్చేసరికీ పరిస్థితి కలగాపులగం అయిపోయింది.

    రిప్లయితొలగించండి
  6. హమ్మయ్య సూక్ష్మ రుణం గురించి తెలిసింది.ఇన్ని రోజులూ ఏమిటో ఈ గొడవ అనుకున్నా పేపర్లలో చూసి.

    >>కేవలం ఈ సంస్థలని మాత్రమే తప్పు పట్టడం సరికాదు. శక్తికి మించి అప్పులు తీసుకోవడం, ఆపై ప్రభుత్వం ఈ అప్పులని మాఫీ చేసుందన్న ధీమాతో బాకీలు చెల్లించకపోవడం

    దీన్ని మన మంత్రి వర్యులు వట్టి వసంత కుమార్ గారు కానీ చదివారా ఏమిటి?

    రిప్లయితొలగించండి
  7. "మైక్రో ఫైనాన్స్ ఒక నమూనాగా ఒక సఫలీకృతమైన మోడల్. కానీ మన రాష్ట్రంలో ఇలాంటి పరిస్థితి రావడానికి కారణం rapid expansion and lack of capacity building communities".
    పైన వారు అన్నట్లు పూర్తిగా నిజాము కాదనుకుంట.!

    రిప్లయితొలగించండి
  8. సూక్ష్మంలో మోక్షం. నేను రాద్దామనుకున్నా ఇది తొండి.

    ఇక విషయానికొస్తే, ఇలాంటివి మొదలుపెట్టిన చోట విజయవంతం అవుతాయి. కారణం అక్కడ పాలుపంచుకొనేవాళ్ళు(స్టేక్‌హోల్డర్స్) ఆప్రాజెక్టు పట్ల అంకితభావం, నిజాయితీ, బంధం వగైరాలు కలిగిఉంటారు. దాన్నే మరొకచోట అమలుపరచాలి అనుకున్నప్పుడు కొన్నిప్రాక్టికల్ విషయాలను పరిగణనలోకి తీసుకోవాలి. వ్యవస్థీకరించే సమయంలో వీలైనంత ఫూల్‌ప్రూఫ్‌గా ఉండేలా, సాఫ్ట్‌వేర్ భాషలో చెప్పాలంటే పూర్తిస్థాయిలో టెస్టింగ్ చేసి డీబగ్ చెయ్యాలి. కానీ ఇలాంటి విషయాలను అధ్యయనంచేసిన వాళ్ల అభిప్రాయాలకంటే నోబుల్ బహుమతి వచ్చిన ప్రాజెక్ట్ కాబట్టి వీలైనంత త్వరగా అమలుపరచాలి అనే తొందరపాటుతనం వల్లనే సమస్యలు వస్తున్నాయి. మద్యలో తెరవెనుక నకిలీకణికులు ఎలానూ ఉంటారు

    రిప్లయితొలగించండి
  9. నా లోకం లో ని నా అమ్మభాష మీది మీ స్పందన ఆనందంగా వుంది.కృతజ్ఞతలండి!

    రిప్లయితొలగించండి
  10. అంతకు ముందు ఎప్పుడూ తెలీదు కాని ఈ మధ్య మీడియా పుణ్యమాని సూక్ష్మ రుణాల గురించి కొద్దిగా తెలిసింది.
    "ఆయనే ఉంటే..." అన్న మాట మాత్రం ఈ మధ్య చాలామంది నోట వినబడుతోందండీ.ఈ ఒక్క విషయంలోనే కాదు ఇంకా చాలా విషయాల్లో.....

    రిప్లయితొలగించండి
  11. @శ్రీనివాస్ పప్పు: అంతే అనుకోవాలేమోనండీ.. ధన్యవాదాలు.
    @రాధిక (నాని): సమస్య అదేనండీ.. డబ్బు దొరుకుతోంది కదా అని తీసేసుకోవడం.. తర్వాత టెన్షన్ పడడం... ...ధన్యవాదాలు.
    @శిశిర: నిజమేనండీ.. సరైన ప్రత్యామ్నాయం లేకపోవడం కూడా ఒక సమస్యే.. ధన్యవాదాలు.

    రిప్లయితొలగించండి
  12. @హరేకృష్ణ: :-) ..ధన్యవాదాలండీ..
    @కత్తి మహేష్ కుమార్: అప్పులని వ్యాపారాల కోసం కాక ఇతరత్రా అవసరాల కోసం వాడుకోవడం ఇక్కడ ప్రధాన సమస్యగా కనిపిస్తోందండీ.. అపరిమితమైన వడ్డీ రేటు, బాకీ వసూలు కోసం సంస్థలు పెడుతున్న ఒత్తిడీ.. ఇలా చాలా కారణాలే ఉన్నాయి.. ధన్యవాదాలు.
    @రిషి: కేవలం కాకతాళీయం అండీ.. సమస్యని క్షేత్ర స్థాయిలో పరిశీలించినప్పుడు బయటపడే విషయాల్లో అదొకటి.. ధన్యవాదాలు.

    రిప్లయితొలగించండి
  13. @చిన్ని: కొంతవరకూ కారణం కావొచ్చునని నా అభిప్రాయం అండీ.. ధన్యవాదాలు.
    @సుబ్రహ్మణ్య చైతన్య: మీరూ రాయండి, తప్పకుండా.. ఏ అవసరాల కోసం డబ్బివ్వాలీ అని కాకుండా, ఏదోలా అప్పులివ్వాలనే సంస్థల పాలసీ, రుణ మాఫీ సౌకర్యానికి అలవాటు పది, అదే ఏర్పాటు కోసం ఎదురు చూసే జనం... ఇలా చెప్పుకుంటూ పోతే చాలా కారణాలే కనిపిస్తాయండి.. ధన్యవాదాలు.
    @కర్లపాలెం హనుమంతరావు: ధన్యవాదాలండీ..
    @పరిమళం: నేనన్నది 'చక్కనోడి' గురించి కాదని గమనింప ప్రార్ధన.. కొద్ది పాటి ముతక సామెతలో ఒక భాగం అండీ అది.. ధన్యవాదాలు.

    రిప్లయితొలగించండి